Ekspertyza szkody komunikacyjnej – jak to działa?

Wypadek drogowy lub stłuczka to sytuacje stresujące, które pociągają za sobą wiele formalności. Jednym z najważniejszych elementów procesu likwidacji szkody jest ekspertyza techniczna pojazdu, zwana także ekspertyzą szkody komunikacyjnej. Od jej wyników zależy, czy ubezpieczony otrzyma odszkodowanie oraz jaka będzie jego wysokość. Dla poszkodowanego oznacza to realne pieniądze, a dla towarzystwa ubezpieczeniowego – koszt, który musi zostać właściwie oszacowany.

Czym właściwie jest ekspertyza szkody komunikacyjnej?

Ekspertyza to szczegółowa analiza uszkodzeń pojazdu, której celem jest określenie zakresu, przyczyn i wartości powstałej szkody. Proces ten prowadzony jest zazwyczaj przez rzeczoznawcę samochodowego działającego na zlecenie zakładu ubezpieczeń.

Ekspertyza obejmuje nie tylko oględziny uszkodzeń zewnętrznych, ale także ocenę stanu technicznego pojazdu, możliwości naprawy oraz opłacalności przywrócenia auta do stanu sprzed zdarzenia. Na jej podstawie sporządzany jest kosztorys, który stanowi podstawę do wyliczenia należnego odszkodowania.

Jak przebiega proces ekspertyzy po zgłoszeniu szkody?

Pierwszym krokiem po zgłoszeniu szkody do ubezpieczyciela jest wyznaczenie terminu oględzin. W większości przypadków rzeczoznawca przyjeżdża do miejsca postoju pojazdu lub do warsztatu, gdzie samochód został już przetransportowany.

W czasie oględzin ekspert dokumentuje uszkodzenia – wykonuje zdjęcia, sporządza notatki, analizuje historię pojazdu, czasem korzysta też z danych serwisowych i systemów kosztorysowych takich jak Audatex czy Eurotax. Jeśli zachodzi potrzeba, zleca dodatkowe ekspertyzy – np. dotyczące elektroniki, układu jezdnego lub zawieszenia.

W przypadku rozległych szkód konieczne może być przeprowadzenie tzw. drugich oględzin – po demontażu poszczególnych elementów ujawniają się bowiem dodatkowe uszkodzenia niewidoczne przy pierwszym badaniu.

Kto wykonuje ekspertyzę i jakie są jego kompetencje?

Ekspertyzę szkody komunikacyjnej wykonują zazwyczaj rzeczoznawcy techniczni zatrudnieni przez towarzystwa ubezpieczeniowe lub współpracujące z nimi firmy zewnętrzne. Osoba pełniąca taką funkcję powinna mieć odpowiednie kwalifikacje techniczne, doświadczenie w branży motoryzacyjnej oraz znajomość aktualnych standardów kosztorysowania.

Niektóre sytuacje wymagają zaangażowania niezależnego rzeczoznawcy – np. gdy poszkodowany nie zgadza się z oceną przedstawioną przez ubezpieczyciela. Wówczas możliwe jest zlecenie ekspertyzy prywatnej, która może stanowić podstawę do negocjacji, a w skrajnych przypadkach – materiał dowodowy w sądzie.

Co zawiera protokół z ekspertyzy?

Dokument przygotowany przez rzeczoznawcę po przeprowadzeniu oględzin zawiera kluczowe informacje dotyczące pojazdu i szkody. W typowym protokole znajdują się:

• dane identyfikacyjne pojazdu (marka, model, numer VIN, przebieg),
• szczegółowy opis uszkodzeń,
• wskazanie elementów do wymiany lub naprawy,
• wycena kosztów robocizny i części,
• ocena zasadności i opłacalności naprawy (lub decyzja o szkodzie całkowitej).

Protokół jest podstawą do wypłaty odszkodowania – zgodnie z zasadą, że ma ono umożliwić przywrócenie pojazdu do stanu sprzed szkody, o ile jest to ekonomicznie uzasadnione.

Kiedy mamy do czynienia ze szkodą całkowitą?

Ekspertyza może zakończyć się stwierdzeniem tzw. szkody całkowitej, gdy koszt naprawy przekracza określony procent wartości rynkowej pojazdu przed wypadkiem. Zazwyczaj granica ta wynosi 70–80%, ale może się różnić w zależności od polityki konkretnego ubezpieczyciela.

W takiej sytuacji ubezpieczyciel wypłaca świadczenie w wysokości różnicy między wartością auta przed zdarzeniem a jego wartością pozostałości (czyli wraku). To rozwiązanie bywa korzystne przy starszych samochodach, ale może prowadzić do sporu, jeśli właściciel chce naprawić pojazd mimo wysokich kosztów.

Czy ekspertyza może być kwestionowana?

Tak, zarówno ubezpieczony, jak i ubezpieczyciel mogą zakwestionować wyniki ekspertyzy. Jeśli poszkodowany uważa, że kosztorys jest zaniżony, może zlecić niezależną ekspertyzę prywatnemu rzeczoznawcy. Dokument taki powinien zawierać szczegółowe wyliczenia i odniesienie do rynkowych cen usług oraz części zamiennych.

Ubezpieczyciele często umożliwiają składanie reklamacji lub odwołań, a w przypadku braku porozumienia możliwe jest skierowanie sprawy do sądu cywilnego. W postępowaniu może zostać powołany biegły sądowy, który oceni wartość szkody w sposób niezależny.

---

Źródła:

1. „Ocena szkód w pojazdach – metody i standardy”, 2020, Michał Kubiak
2. „Likwidacja szkód komunikacyjnych w ujęciu prawnym i ekonomicznym”, 2021, Katarzyna Biernacka
3. „Rola rzeczoznawców w procesie odszkodowawczym”, 2019, Tomasz Jaworski